Vice Mayor Rey James Uy, The Members of the Sangguniang Panlungsod, An atun mga tinahud nga Kapitanes san magkadurudila-in nga Barangay, Department Managers of both Local and National Offices, The officers and men of PNP Calbayog led by Major Obong, Assistant Department Managers; mga hinigugma ko nga mga empleyado san ciudad san Calbayog, sugad man san mga pribado nga buhatan.
Maupay nga adlaw sa atun ngatanan.
Siento-katorse (114) na ka-anyos an nakalabay yana nga adlaw tikang san guin wagayaway ni Heneral Emilio Aguinaldo an bandera san Pilipinas didto sa iya mansyon sa Kawit, Cavite. Adto nga iya guin buhat usa la san damo ug magkadurudila-in pa nga pitad nga guin buhat san atun mga bayani (o national heroes) agud makab-ut san Pilipinas an katalwasan tikang san mga kakuri-an nga hatag san mga langyawanun nga pwersa nga nagsakop san atun nasud.
Siento-katorse (114) na katu-ig nga an Pilipinas nagdudumdum sini nga mahinungdanun nga okasyon. Ug damu sa atun an nahihinumdum pa san engrande nga Centennial Independence Day Celebration nga guin buhat san tu-ig 1998.
If my memory serves me right, it was in June 12, 1997, during the launching of the said celebration when I delivered my first Independence Day message as Vice Mayor, representing our then mayor, the late Reynaldo Uy.
Ug sa iyo nga bahin, ika-damu na kam liwat ka-beses mag-atendir sini nga selebrasyon diin atun guin dudum-dum an mga ka-agi ug mga binuhatan (o heroic deeds) san atun mga national heroes. (Baga an kadam-an ngani sa atun nasusumhan na ada kay sa nakalabay nga pipira katu-ig, baga nagtika guti-ay an na-atendir sini nga slebrayon.)
Kay nanu nga angay kita mag salin-urog sini nga selebrasyon? Sugad san mga anibersaryo o kun nanu pa man nga mga mahinungdanun nga okasyon sa atun kinabuhi, ini nga pagdumdum natun san “istorya” (history) san atun nasud, atun guin bubuhat agud kita magkamay-ada higayun agud mamamalandung kun hain na kita komo usa nga nasud; kun guin ananu natun pag mangno san katalwasan nga guin sakripisyohan san dugo o kinabuhi san atun mga national heroes. Ini ba nga ira mga binuhatan dida nala dudumdumon sa mga libro o san tinu-ig nga okasyon pareho san Independence Day, o san National Heroes Day?
Tingali may mabatun, kay talwas na man kita san mga langyawanon nga nagsakup san Pilipinas. Yes, the conquerors are gone. Sering pa san mga historians, the Filipinos have stayed in the convent for three hundred years; and the Filipinos danced to the music of Holywood and Uncle Sam for fifty years. Oo, ini ngatanan naka-agi na. Pero sa usa nga bahin, Ini ngatanan nagin rason san atun mga national heroes nga umato agud makatalwas an Pilipinas; ug ini ngatanan dire natun angay hingalimtan.
Ug yana nga adlaw nagkatitirok kita agud maghinumdum. Kun atun babasahun an tema sini nga selebrasyon , “Kalayaan, Pananagutan nga bayan tungo sa Tuwid na Daan.” Ini nga tema nag papahinumdum sa atun nga presente nga henerasyon, nga kita may-ada responsibilidad nga proteheran ini nga atun katalwasan tubtub nga makaplagan natun an atun mga larang san maupay, kun dire man perpekto nga kabutang sa kinabuhi.
Wara na an mga langywanon nga nagsakup san Pilipinas. Pero aada la guihapun an kakuri-an sa kadam-an natun nga igkasi-Pilipino. This is a different kind of conqueror that is in our midst; this is a different kind of conqueror that we the Filipinos must fight against. We are called to use our freedom to fight for the ideals of our brother Filipinos which I believe translate to two words: peace and prosperity.
Oo, usa san labi kadako nga responsibilidad san gubierno mao an pagpadangat kamurayaw ug progreso. Pero angay natun hinumduman nga kinahanglan san gubierno, kinahanglan namun nga iyo mga opisyales an koopersayon, an suporta, ug an pakig-usa niyo ngatanan.
Kun iyo pa nahihinumdum, dida san akun mensahe san Independence day san nakalabay nga tu-ig, akun guin say-say an pipira nga pitad nga guin buhat san lokal nga pan-gubiernuhan san ciudad san Calbayog, pina-agi sini nga iyo ubos nga surugu-on. Ada na an atun pagtuhay san financial concerns san ciudad pareho san pag-update san remittances sa GSIS, sa BIR ug san iba pa nga financial institutions.
Tungod sini, damo na an empleyado nga nakaka-avail san mga loans. Ada na liwat dida an atun partial nga implimentasyon san salary increases. Hina-ut unta nga ini nga mga pitad, padisan liwat san maupay nga pitad sa parte san atun mga empleyado, pareho san pagsul-ot san uniporme, o pagsulod sa opisina nga temprano o kundi man sa tama nga oras.
Calbayog City is a city on the rise to progress. Damu nga nga mga investors an interesado sa Calbayog. Ug base san feasibility study san usa nga banko, an Calbayog daku an potential for economic growth and for investments. Natu-o ako nga usa nga factor sini nga panhitabo mao an kamurayaw sa atun ciudad. Base san 2011 year-end report san PNP Region 8, an ciudad san Calbayog mao an “the most peaceful city in region 8”. Ini tungod san paniguro san atun kapulisan, kaupod na an koopersasyon san mga opiyales ug labi na kita nga mga lumulopyo san Calbayog.
Sa nakalabay nga pipira na ka-bulan, damu nga mga regional conferences an guin bubuhat dinhi sa Calbayog. Maupay ini nga panhitabo. Makakabulig ini san atun pagpalangbo san turismo dinhi sa atun dapit. Hinay-hinay, atun guin papaka-upay an mga tourism potentials san ciudad. Usa na dida an atun pagpaka-upay san Malajog nga guin tikangan pina-agi san pag semento san access road sa nasabi nga lugar. Sa luyo nga bahin, amun kikinahanglanun an iyo bulig pina-agi san pag-ugop ug pag-promote san tourism potential san Calbayog.
Ini nga akun mga guin say-say pipira la san magkadurudila-in pa nga pitad san ciudad san Calbayog, “mga hakbang tungo sa matuwid na daan”. And in this case, I see the “matuwid na daan” as a haven of peace and prosperity for our people. We are far from achieving our goals of a perfect place for every Calbayognon. But as I have just enumerated, slowly but surely we have inched our way to getting near these ideals. Hinay-hinay nagkikiwa kita apesar san daku nga kaibanan san atun Internal Revenue Allotment (IRA).
Ada liwat an atun padayun nga aktibo nga suporta kaparte san educkasyon sa Calbayog, hina-ut unta nga ini nga pitad padisan san mas aktibo pa nga suporta san atun mga opisyales ug lumulupyo san atun mga Barangay.
Ada liwat an an atun panginano san mga Barangay nga may-ada high incidence of malnutrition. Kaupod an mga taga-Barangay, ug mga NGOs, atun guin bubuhat 120-day supplemental milk feeding programs sa mga Barangay.
Ug yana nga adlaw, sugad san atun guin buhat kanina, atun guin lansar an Cash-for-Training-for-Work Program. Usa ini san atun mga pa-agi nga makabulig san atun mga gudti nga parapangisda ur mga parag-uma.
Sa ti-abot nga panahon may-ada pa natun mga programa nga an kaladnganan an pagbulig san atun katawhan sa aspeto san panlawas, pakabuhi, edukasyon, ug iba pa nga makakahatag dignidad san atun mga igkasi-tawo.
Pero sugad san akun guin sering kanina, an atun pagkiwa pagkab-ut an atun mga-upay nga larang dire kanan gubierno la. Mayda liwat natun tagsa-tagsa (o personal) nga responsibilidad. Seguro kaupod na dida an atun pagsunod san mga balaud mapa-lokal man o nacional nga mga balaud. Kaupod na dida an mga simple nga buruhatun kada adlaw, pareho san dire paglabog san basura sa bisan diin la nga dapit. Ada na dida an pag-segregate san atun mga basura. Ada na an panginananu san atun mga kabataan nga angay adto na sa atun mga panimalay kun oras na san curfew. Ada na dida an pag report san mga nagbubuhat san iligal nga aktibidad pareho san droga. Ada na an atun pag report san mga nagamit dinamita sa pangisda.
One way or the other, your officials and your peace officers are do their best, but along the way, we need the help of the Calbayognon.
Yes, we have our own obligations to show the world that we are one as a people in Calbayog. Nga nagkaka-urosa kita para san ciudad san Calbayog; nga nagkaka-urosa kita pagkiwa para san pagpaka-upay san Calbayog.
Sa katapusan, seguro tama gad liwat adto nga atun kabugtu-an nga nasumhan na pag-inatendir sini nga selebrasyon. Sugad san guin sering san 1998 centennial prayer, an pagsalin-urog sa atun katalwasan dire a-ada la san mga seremonyas ug cultural presentations, kundi ada san katumanan nga an Pilipino talwas san “kadena” nga dara san kakuri-an san aspeto sa pan-ekonomiya. Hinaut unta nga ini nga atun tinu-ig nga selebrasyon magpahinumdum sa atun ngatanan nga atun manta igkasi-Pilipino an makiki-ambit san honor ug kadayeganan (glory) nga atun makakab-ut san atun pagka-urosa para san pagpaka-upay san nasud, ug san atun minahal nga ciudad san Calbayog.
Salamat ug Maupay nga adlaw sa atun ngatanan!
